Γιατί το σεξ μοιάζει τόσο καλό στις τοξικές σχέσεις;

Ο φαύλος κύκλος του πάθους, της ανασφάλειας και της εξάρτησης

Αν έχεις βρεθεί ποτέ σε μια τοξική σχέση, πιθανότατα έχεις αναρωτηθεί: Γιατί το σεξ, παρά τα προβλήματα, ήταν τόσο έντονο, σχεδόν εθιστικό; Πολλοί το έχουν βιώσει: οι συγκρούσεις, οι εντάσεις, τα δάκρυα – και μετά, η συμφιλίωση στο κρεβάτι, που θυμίζει σκηνή από ταινία ή, για να είμαστε ειλικρινείς, σκηνή από συναισθηματικό roller coaster. Πού οφείλεται αυτό το φαινόμενο; Είναι χημεία; Είναι ψυχολογία; Ή απλώς το βάθος της τοξικότητας που γεννά ένα μοναδικό είδος έλξης;

Η επιστήμη πίσω από το πάθος: Ορμόνες, ένταση και ανταμοιβή

Το σεξ στις τοξικές σχέσεις συνδέεται συχνά με υψηλά επίπεδα έντασης – είτε αυτή είναι αρνητική (καβγάδες, ζήλια, αμφιβολία, απογοήτευση), είτε θετική (πάθος, λαχτάρα, επιθυμία). Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, όταν ζει διαρκώς σε αυτή τη συναισθηματική ένταση, παράγει ορμόνες όπως η αδρεναλίνη, η κορτιζόλη και η ντοπαμίνη.
Αυτές οι ορμόνες είναι ίδιες με εκείνες που απελευθερώνονται σε καταστάσεις φόβου, αγωνίας ή μεγάλης επιβράβευσης. Το αποτέλεσμα; Το σεξ, ειδικά μετά από καβγάδες ή συναισθηματική απομάκρυνση, μοιάζει με «έκρηξη» έντασης και ανακούφισης ταυτόχρονα.

Αυτό το φαινόμενο συχνά ονομάζεται “trauma bonding” (δεσμός μέσω τραύματος) ή “make-up sex” – το σεξ της συμφιλίωσης, που ξεχωρίζει για την έντασή του.

Ο κύκλος της προσδοκίας και της απογοήτευσης

Οι τοξικές σχέσεις τείνουν να λειτουργούν σε κύκλους. Υπάρχει μια περίοδος έντασης (καβγάδες, απόσταση, αμφιβολία), μετά μια κορύφωση (συνήθως ένας μεγάλος καβγάς ή μια συναισθηματική κρίση) και στη συνέχεια μια φάση επαναπροσέγγισης – συχνά μέσα από το σεξ. Αυτό το μοτίβο λειτουργεί σαν “ανταμοιβή μετά την τιμωρία”, κάνοντας τον εγκέφαλο να δένεται ακόμα πιο δυνατά με τον σύντροφο και τη σχέση, ακόμα κι αν είναι καταστροφική.

Το αποτέλεσμα είναι μια έντονη αίσθηση πάθους, που στην πραγματικότητα τροφοδοτείται από το ίδιο το στρες και την αβεβαιότητα.

Το σεξ ως τρόπος επιβεβαίωσης και ελέγχου

Σε πολλές τοξικές σχέσεις, το σεξ δεν λειτουργεί μόνο ως μέσο απόλαυσης ή εγγύτητας, αλλά και ως μέσο επιβεβαίωσης, εξουσίας ή ελέγχου. Ένας σύντροφος μπορεί να χρησιμοποιεί το σεξ για να επιβεβαιώσει ότι «ακόμα έχει σημασία» για τον άλλον, να τονώσει την αυτοπεποίθησή του ή ακόμη και να επαναφέρει την ισορροπία μετά από συναισθηματικές εντάσεις.

Για κάποιους, το σεξ γίνεται το μόνο ασφαλές έδαφος, όπου μπορούν να νιώσουν κοντά με τον άλλον – όσο δυσλειτουργική κι αν είναι η υπόλοιπη σχέση.

Εθισμός στη δραματικότητα

Η τοξικότητα μιας σχέσης, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, δημιουργεί εθισμό στο δράμα. Η εναλλαγή ανάμεσα στο «όλα καλά» και στο «όλα χάνονται» κάνει τα καλά διαστήματα να μοιάζουν ανεκτίμητα και το σεξ εκείνες τις στιγμές να αποκτά ένταση, απελευθέρωση και σχεδόν μεταφυσική δύναμη.

Σύμφωνα με έρευνες, αυτή η ένταση είναι παρόμοια με την εξάρτηση: ο εγκέφαλος συνηθίζει στις διακυμάνσεις, ζητά την αδρεναλίνη και τη ντοπαμίνη που προσφέρει αυτός ο φαύλος κύκλος.

Η διαφορά με τις υγιείς σχέσεις

Σε μια υγιή σχέση, το σεξ βασίζεται στην ασφάλεια, στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, στη χαλάρωση και στη γνήσια επιθυμία. Αντίθετα, στις τοξικές σχέσεις, το σεξ μοιάζει με «ηλεκτρική εκκένωση» – βγαλμένη από καταπιεσμένη επιθυμία, φόβο απώλειας, ή ακόμα και απελπισμένη ανάγκη για συμφιλίωση.

Αυτό δεν σημαίνει ότι το σεξ σε υγιείς σχέσεις είναι λιγότερο καλό – απλώς το συναίσθημα της «έκρηξης» δεν είναι αποτέλεσμα δράματος αλλά αληθινής εγγύτητας και ερωτικής χημείας.

Μύθος ή αλήθεια; Τοξικότητα ίσον καλό σεξ;

Είναι αλήθεια ότι πολλοί μπερδεύουν το πάθος και την ένταση με τον έρωτα και την υγιή σεξουαλικότητα. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο ψέμα που τρέφουν οι τοξικές σχέσεις: πείθουν τους ανθρώπους ότι όσο πιο χαοτική η σχέση, τόσο πιο αληθινό το σεξ, τόσο πιο βαθύ το συναίσθημα.

Στην πραγματικότητα, το σεξ στις τοξικές σχέσεις είναι συχνά «καλό» μόνο επειδή λειτουργεί σαν προσωρινό γιατρικό στην αβεβαιότητα, το άγχος, τη θλίψη ή το φόβο. Δεν διαρκεί – και σπάνια οδηγεί σε μακροχρόνια ευτυχία.

Πώς να «σπάσεις» τον φαύλο κύκλο

• Αναγνώρισε τον κύκλο: Αν διαπιστώνεις ότι το καλό σεξ είναι πάντα μετά από μεγάλες εντάσεις ή τσακωμούς, ρώτα τον εαυτό σου γιατί.

• Δώσε σημασία στη συναισθηματική ασφάλεια: Το αληθινά καλό σεξ γεννιέται μέσα στην εμπιστοσύνη, όχι στη σύγκρουση.

• Ζήτα βοήθεια αν χρειάζεται: Εάν νιώθεις εγκλωβισμένος/η σε μια σχέση που είναι «φωτιά» μόνο στο κρεβάτι αλλά «τοξική» στην καθημερινότητα, μη διστάσεις να μιλήσεις σε έναν ειδικό ή κάποιον που εμπιστεύεσαι.

Συμπέρασμα

Το σεξ στις τοξικές σχέσεις μπορεί να φαίνεται καλύτερο – αλλά αυτό δεν είναι ένδειξη αληθινής ευτυχίας ή υγιούς σχέσης. Αντίθετα, είναι συχνά το σύμπτωμα ενός φαύλου κύκλου εξάρτησης, ανασφάλειας και συναισθηματικού χάους.
Η αληθινή σεξουαλική ικανοποίηση ανθίζει εκεί που υπάρχει εμπιστοσύνη, σεβασμός και σταθερότητα – όχι στις «εκρήξεις» μιας τοξικής καθημερινότητας.

Είναι καλό να θυμόμαστε: Το πάθος δεν χρειάζεται να είναι πόλεμος για να είναι αληθινό. Μπορεί να είναι και καταφύγιο.